Zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD: Age Related Macular Degeneration) związane jest z wiekiem. To choroba oczu obejmująca centralny obszar dna oka. To miejsce nazywa się plamką. Jest ona odpowiedzialna za widzenie centralne, przez co odpowiada za wykonywanie codziennych czynności – czytanie, jazdę samochodem czy rozpoznawanie ludzkich twarzy. Wśród dorosłych AMD jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty, a ujawnia się dopiero między 50 a 60 rokiem życia. Zwykle zmiany dotyczą obu oczu, choć nie muszą pojawiać się jednocześnie i ich zaawansowanie może być różne.

Istnieje kilka czynników ryzyka wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej.

• Wiek – szczególnie osoby po 50 roku życia.
• Płeć – na wystąpienie choroby szczególnie narażone są kobiety po menopauzie.
• Nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, miażdżyca, otyłość, wysoki poziom cholesterolu.
• Uwarunkowania genetyczne: nadwzroczność – wada ta jest często związana z zaburzeniami kształtu rogówki, co może negatywnie wpływać na siatkówkę.

AMD to choroba przewlekła. Nieleczone zwyrodnienie plamki żółtej może prowadzić nawet do utraty wzroku, ale jej wczesne wykrycie daje szansę na podtrzymanie prawidłowego widzenia. Warto więc, aby osoby po 50 roku życia regularnie badały oczy – tylko badanie okulistyczne pozwoli wykryć zwyrodnienie plamki żółtej. Dotyczy to zwłaszcza osób z grupy ryzyka.

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej prowadzi do pogorszenia sposobu widzenia, które objawia się przede wszystkim:

• zniekształconym widzeniem linii prostych,
• trudnościami w czytaniu – litery są zamazane i niewyraźne,
• obniżonym poczuciem kontrastu i widzenia barwnego – trudnościami w rozróżnianiu kolorów,
• problemami z widzeniem środka obrazu – ciemna plama w centrum widzenia,
• zniekształceniem obrazu – jego powiększeniem lub pomniejszeniem.

W początkowej fazie rozwoju choroby nie następuje jeszcze zmiana widzenia, przez co objawy AMD są niestety trudne do uchwycenia. Dlatego tak ważne jest regularne kontrolowanie wzroku.

Dwie postacie AMD

Wyróżniamy dwie postacie zwyrodnienia plamki żółtej, są to:

• postać sucha,
• postać wysiękowa.

Postać sucha AMD występuje najczęściej i dotyczy około 85% pacjentów. Jest to także łagodniejszy typ zwyrodnienia plamki na oku, cechujący się powolnym postępowaniem choroby. W tym przypadku obumierające komórki odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych i funkcjonowanie siatkówki powodują stopniową utratę centralnego widzenia. Komórki odkładają się w postaci tzw. druz, tworząc ograniczone, punktowe obszary. Z czasem te obszary się powiększają i zlewają ze sobą. Rozwój AMD pod tą postacią prowadzi do spadku ostrości widzenia w części centralnej rogówki oraz może doprowadzić nawet do ślepoty.

Postać wysiękowa (mokra) stanowi 15% zdiagnozowanych przypadków. Przebieg tej postaci AMD jest szybszy i przybiera cięższe skutki niż w przypadku postaci suchej. Powstają wtedy nadmiernie kruche, nieszczelne i nieprawidłowe naczynia krwionośne w okolicy plamki. Tworzą one błonę podsiatkówkową. W wyniku rozwoju tych naczyń mogą pojawić się obrzęki siatkówki oraz gromadzenie się płynu, a także wylew krwi do ciała szklistego i siatkówki. W końcowym stadium może dojść do powstania tarczowej blizny i trwałego uszkodzenia siatkówki. W niektórych przypadkach postać wysiękowa AMD może doprowadzić do bardzo szybkiej utraty wzroku – nawet w ciągu kilku dni.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Sposób leczenia zwyrodnienia plamki żółtej w dużej mierze zależy od postaci schorzenia, jaka występuje w konkretnym przypadku. Sytuacja komplikuje się, jeśli pacjent cierpi także na zaćmę – choroby te mogą współwystępować i obie pojawiają się u pacjentów po pięćdziesiątym roku życia. Bardzo ważne jest, aby przed operacją zaćmy sprawdzić, czy u chorego nie występuje także AMD. Wymiana soczewki podczas operacji na zaćmę może spowodować gwałtowny rozwój zwyrodnienia plamki żółtej.

Przy suchej postaci AMD jedyną znaną metodą leczenia jest profilaktyka. W przypadku wysiękowej postaci AMD stosuje się trzy metody leczenia.

• Metoda fotodynamiczna – polega na wprowadzeniu do krwi barwników, które wiążą się z nowo tworzącymi się błonami i naczyniami. Następnym etapem zabiegu jest niszczenie ich za pomocą lasera.
• Metoda chirurgiczna polegająca na przesuwaniu siatkówki.
• Metoda farmakologiczna, czyli zastosowanie leków.

Metody fotodynamiczna i chirurgiczna niosą ze sobą wysokie ryzyko powikłań, a przy tym ich skuteczność nie jest duża.

Trzecią metodą jest terapia farmakologiczna lekiem, która przynosi bardzo dobre rezultaty. Lek pomaga zatrzymać wyciek z naczyń krwionośnych i ich rozrost. Może także naprawić część już powstałych uszkodzeń. Lek podawany jest do wnętrza oka w postaci zastrzyku. Zwykle lekarz zaleca stosowanie przeciwbakteryjnych kropli do oczu na kilka dni przed zabiegiem, aby zapobiec infekcji. Przed samym zabiegiem oko zostaje znieczulone tak, aby podanie leku było bezbolesne. Pacjent może odczuć jedynie niewielki ucisk podczas podawania leku. Po zabiegu biała część oka może być zaczerwieniona, a pacjent może widzieć ruchome plamy lub punkty. Nie jest to jednak nic nieprawidłowego, a objawy ustępują po kilku dniach.

W przypadku jakichkolwiek pytań czy wątpliwości zapraszamy do kontaktu.

Jak zapobiegać zwyrodnieniu plamki żółtej?

Podstawą profilaktyki AMD jest odpowiedni tryb życia:

• zbilansowana dieta bogata w produkty zawierające luteinę,
• stosowanie przeciwutleniaczy (np. witaminy C i E),
• ochrona oczy przed szkodliwym działaniem promieni UV,
• rezygnacja z palenia tytoniu,
• aktywność fizyczna.

Wdrożenie tych działań może uchronić przed wystąpieniem zwyrodnienia plamki żółtej. Ochrona oczu jest niezwykle ważna w każdym wieku i warto o tym pamiętać. A kiedy pojawią się problemy, pomogą specjaliści – wtedy najlepiej udać się na wizytę jak najszybciej.